Hoʻi mai ʻo Makanikeoe
Keʻalahoʻoipoleimaile Cabanilla
1 Nowemapa 2022
E ka mea i heluhelu i kēia moʻolelo hālikelike, e pale ʻia kāua e nā akua, nā ʻaumākua a me nā kūpuna i ke aloha mai ka piko o ke poʻo a ka poli o ka wāwae a laʻa ma nā kihi ʻehā o ke kino.
I ka makahiki 1820 i hōʻea mua mai ai nā mikionali, ʻo ko lākou kāpae akula nō ia i nā ʻike a me nā hana Hawaiʻi. ʻO ka hua o kā lākou hana ʻino, ʻo ia ko kākou hoʻomaopopo ʻole ʻana a mālama ʻole ʻana iā kākou iho, ʻo nā ʻōiwi ponoʻī o Hawaiʻi. ʻO ka hoʻoponopono kekahi mea i hoʻomaopopo ʻole ʻia paha i kēia wā a poina paha iā kākou ka mālama maoli ʻana iā kākou iho nō. E hoʻomaopopo ʻia iho, he pule ka hoʻoponopono, he ʻaha nui nō, he kalana, a he hana hoʻokahi nō. Mai nā ʻike i hoʻolaha ʻia i kā Mary Kawena Pukui puke ʻo Nānā i ke kumu: Vol. 1, hōʻike ʻia ke kuanaʻike Hawaiʻi a me ka hana ponoʻī o ka hoʻoponopono.
Eia i loko o kēia pepa he moʻolelo no ka ʻohana i pilikia, a hemo ka pilikia i ka hoʻoponopono. E ʻimi ana kāua, e ka mea heluhelu, i kā lākou hoʻomau maoli ʻana i ka hoʻoponopono. E nānā pono kāua i ka hoʻoponopono ʻana o ka ʻohana ʻo Lama.
ʻO Hulili ke kāne. ʻO Kukui ka wahine. Noho pū lāua a hānau ʻia ʻo Keao, he wahine, ʻo Laʻakea, he kāne. Eia hoʻi ka ʻohana ʻo Lama. He pilikia ko ka ʻohana a na ua wahi pilikia nei e hōʻino iho nei i ko lākou nohona. Ma muli o ke noi a Kukui, hui pū ka ʻohana no ka hoʻoponopono.
ʻO ka hui ʻana o nā lālā āpau o ke kumu, he mea nui hoʻi. Aia a noho pū ka ʻohana holoʻokoʻa, ua pono. ʻAʻole naʻe he pono ke komo ʻana mai o kekahi leo ʻokoʻa. Pili pono ka hoʻoponopono ʻana i ka hale ponoʻī wale nō a me nā kānaka i ʻike maka i ka pilikia. ʻAʻohe kahuna o ka ʻohana Lama, no laila, ʻo ko Hulili māmā ka mea i alakaʻi aku i ka hālāwai. I ka māhele mua loa, hāpai aʻe lākou nei i ka pule wehe. Pule aʻe lākou i nā akua, nā ʻaumākua, a me nā kūpuna. Eia hoʻi ka hoʻomaka ʻana o ka hoʻoponopono.
Ma hope mai o ka pale ʻana i ka ʻohana, ʻo ke kūkulu kumuhana ka hana. Eia ka hana, ʻo ka hāpai manaʻo, ʻo ka hoʻolohe pono, a me ka haʻi ʻana i ka pilikia. Eia ka pilikia, he wāwae pehu ko Laʻakea. He maʻi hou kēia no waho . Nīnau aku ko Hulili māmā i nā ʻōpio ʻelua no ka pilikia, a hōʻike ʻia ā maka ko Keao huhū ʻana iho iā Laʻakea. E kūkākūkā pū lāua i ke kumu o kona paio ʻana.
Mōhala auaneʻi ka ʻoiaʻiʻo — ʻo Laʻakea kai hana kolohe aku iā Keao. Ua mihi ʻo Laʻakea iā Keao no kona hōʻino ʻana aku iā ia. Nīnau aku ko Hulili māmā, ke alakaʻi o ka hoʻoponopono ʻana, "E Keao, hiki paha iā ʻoe ke kala aku iā Laʻakea?" Kū haʻa ka ʻula ahi a lāua. ʻAe nō ʻo Keao i ke kala ʻana iho i ka hewa.
Ua hoʻohāmau ʻia ka makani paio a hoʻi mai ʻo Makanikeoe. E like me ka hoʻomaka ʻana o ka hoʻoponopono, e ʻāmama a noa aku ka pule. ʻAʻole hoʻi kēia ʻo ka hopena, e noho pū lākou i ka wā hoʻomalu no ka noʻonoʻo a hoʻomaha i ka malu. I ia pule aʻe hoʻi, hoʻōla ʻia ko Laʻakea wāwae a me ka ʻohana ʻo Lama.
Aloha wale hoʻi e ka mea heluhelu, ua hōʻea kāua i ka hopena pono no ka hoʻoponopono ʻana i ka ʻohana. Eia nā manaʻo nui e hoʻomanaʻo pono ai kāua no ka hoʻoponopono, ʻo ka ʻohana wale nō a me nā kānaka i pili i ka pilikia, ʻo ka mālama ʻana i nā māhele āpau o ka hana pono, ʻo ka mihi, kekala, a me ka hoʻomanawanui ʻana.
Mai ka piko o ke poʻo a ka poli o ka wāwae a laʻa ma nā kihi ʻehā o ke kino, e hoʻi paha kāua me ka maluhia. ʻĀmama, ua noa.
© Keʻalahoʻoipoleimaile Cabanilla 2022