
ʻAuhea kahi Hale no Kākou?
Kamaile Manning
17 ʻOkakopa 2024
ʻAʻohe wahi mea a like aku me kēia pilikia ʻo ko Kawaihuelani nele ‘ana i ka hale ‘ole. Inā he haumāna, he kumu, he kākoʻo, a he limahana paha ʻoe ma lalo o Kawaihuelani, ua maopopo akula iā ʻoe nā pilikia o kēia hālau o kākou. Inā ʻaʻole ʻoe kamaʻāina i ia pilikia, e ʻupu aʻe ana paha ka manaʻo no ka pono a no ka hewa. E heluhelu mai.
Ua hoʻokumu ʻia kēia hālau ma ka makahiki 2007. Hala loa he 17 mau makahiki a mau nō ka nele ʻana o mākou i ka hale ʻole. ʻO ka maʻamau, he mau wahi kūpono i noho ʻia e nā ʻoihana ʻē aʻe o kēia kulanui. ‘O Shidler ka hale ponoʻī o ka mēkia ʻoihana, ‘o Kuykendall ka hale o ka mēkia Pelekānia, a ʻo Sakamaki kahi e mālama ʻia nei ka mēkia mōʻaukala. Akā, ʻo Kawaihuelani, ʻo kahi a kākou e noho nei, ʻo ia kahi e pā ʻole ai ka lā.
I kēia lā, ke noho nei nā keʻena o Kawaihuelani ma Spalding. Aia nā mānaleo a me kekahi o nā kumu ma ka papahele ʻelua. ʻO ke koena o nā kumu, ke kaʻana like nei lākou i ka papahele ʻehā me ka māhele Indo-Pacific Languages. Ua kau ʻia kekahi o kā kākou mau kumu ma ka lumi hoʻopaupilikia i hoʻonohonoho ‘ia ma ke ‘ano he keʻena. Pehea lā? He hōʻailona kēia no ka waiwai ʻole o ka ʻike a me ka ʻōlelo a kākou i ke kulanui a he mea kākou e kiloi aku ai a waiho wale ma kahi ʻē.
Eia kekahi, ʻo ka hōʻailona o ko kākou holoē, he pelaha iki wale nō e lewalewa nei ma luna o ka hale e māka ʻia ai ko kākou noho ʻana i laila. Mai ʻiʻimo ka maka o kāʻalo koke auaneʻi ʻoe i kēia wahi pelaha me ka ʻike ʻole aku. Pehea kākou e ulu ai ma ia ʻano wahi? Hoʻokomo wale ʻia aku nā papa ʻōlelo Hawaiʻi i ʻō a i ʻaneʻi o kēia kulanui ino ka ua mea ʻo ka loaʻa ʻole ʻana o kekahi kahua ponoʻī no kākou.
He poʻe kuewa nā haumāna o Kawaihuelani ma ko kākou ʻāina ponoʻī. Ke kū nei nō kēia hana a ke kula nui i ka hūpō. Wahi a lākou, he kula Hawaiʻi kēia i aʻo ʻia ma nā ʻano Hawaiʻi. Inā pēlā, he aha ke kumu o ka hūnā ʻana i ka ʻōlelo Hawaiʻi ma ia kulanui? He kapa wale nō kā lākou ma nā lehelehe. ʻO kekahi kumu ʻē aʻe paha, ʻaʻohe ʻiʻini mai loko mai o Kawaihuelani e hoʻoponopono i kēia pilikia. Ua hiki ke hoʻāhewa i ke kulanui no ia pilikia akā no wai ke kuleana ʻo ka pono o kākou nā haumāna? ʻO ka mākia o Kawaihuelani, ʻo ia hoʻi ʻo “E ola ka ʻōlelo”. ʻO ka ʻoiaʻiʻo, ke ola nei ka ʻōlelo Hawaiʻi ma kēia kulanui, inā ʻaʻohe wahi e ola ai?
© Kamaile Manning 2024