Ka Pōpilikia Moʻohelu Kālā
Kamalei Marrotte
1 ʻOkakopa 2020
Auwē nō hoʻi ē! I ka mahina nei nō nō i puka ai kekahi ʻatikala ma ka pūnaewele no ke kula nui o Hawaiʻi nei, nāna e wehewehe ana i ka ‘ole loa o ke kālā e pono ai ke Kula Nui no ka mālama mau ‘ana i kekahi o kona mau polokalamu e like me ka maʻamau. ʻO kekahi o ia mau polokalamu, ʻo ia nō ka Hana Keaka a me ka Ethnic Studies. He aha auaneʻi ka hopena?
Kupu maila ka nīnau, he aha ke kumu no ka hoʻokaʻawale ʻia ʻana o ua mau polokalamu nei? I ka hoʻomaopopo ʻana mai, ʻōlelo ʻia ma kā ke Kula Nui ʻatikala, ʻo ke kumu paha e kāpae ʻia ana kēia mau polokalamu, ‘o ka li‘ili‘i o nā haumāna ma ia mau polokalamu. Akā inā nō pēlā, no ke aha ana lā hoʻi e kāpae ʻole ʻia ai ka polokalamu Kilo Hōkū? ʻAʻole nō he nui nā haumāna e komo mai ana i ia polokalamu akā ma muli o ke ake a ke kula nui e hoʻomāhuahua ai i kā lākou kālā, e mālama mau ʻia ana ka polokalamu Kilo Hōkū ma mua o ka polokalamu Hana Keaka a me ka Ethnic Studies.
Ke ʻike nei paha ke Kula Nui i ka nui o ke kūʻē a ua mau polokalamu nei. Ma ka ʻaoʻao o ka Hana Keaka, ho‘omana‘o akula paha kākou i ka puka ʻana mai o ia hana keaka kaulana ʻo ʻAuʻa ʻIa. Ua piha nō ka hale ma kēlā me kēia lā i mālama ʻia ai ua hana keaka nei i ka makahiki aku nei. Ua wili ʻia nō ke kūʻē Kumukānāwai ʻĒlau Pū, ke kūʻē Hoʻokahuli Aupuni, ke kū kiaʻi mauna, a me ke aloha ʻāina i kēlā me kēia māhele o ka hana keaka i mea e ʻike aku ai ka lehulehu. Akā ʻaʻole ʻo ʻAuʻa ʻIa ʻo ka hana keaka Hawaiʻi mua. He mau hana keaka i mālama ʻia ma mua aku. ʻO ia hoʻi ʻo Kaluaikoʻolau, ʻo Kamapuaʻa nō, ʻo Mauiakalana, ʻo Lāʻieikawai, a ʻo Hiʻiakaikapoliopele kekahi. Ua lilo ua mau hana keaka nei i kūkulu ʻōlelo Hawaiʻi no ka lāhui. Nānā hou ʻia e ka poʻe keiki a me ko lākou mau mākua ma ka paena pūnaewele ʻo ʻŌiwi TV i mea e holomua ai kā lākou ʻōlelo a e like ana nō ka hana keaka ʻo ʻAuʻa ʻIa i ka wā e kau ʻia ai ka wikiō ma ka pūnaewele no ka lehulehu. Eia hou, ua kono ʻia nā mea hana keaka o ʻAuʻa ʻIa e hōʻike aku i ka nani o kā lākou hana keaka ma ka ʻiu o ia hana ma Nūioka. He mea ia e haʻaheo ai nā mea hana keaka, ka Hawaiʻi, a me ke Kula Nui! Akā he aha ka hopena o ua kū ʻana nei i ka niʻo? ʻO ke kāpae ʻia ʻana nō o ia polokalamu. ʻAʻole ia he ūlialia. Ke hoʻāʻo nei ke Kula Nui e hoʻopio i nā polokalamu e kākoʻo nui i nā kiaʻi mauna a me nā ʻano kūʻē ʻē aʻe ma loko mai o ke kula nui.
ʻO kekahi o nā polokalamu ʻē aʻe e hoʻēmi ʻia ana, ʻo ia nō ka Ethnic Studies. ʻAkahi nō a piha he 50 mau makahiki i ua polokalamu nei a ʻo kā ke Kula Nui pane, ka hoʻēmi ʻia ʻana o ia polokalamu. Ke loli mau nei kā ke Kula Nui hoʻolale ʻana no ia polokalamu akā mau nō kā lākou ʻiʻini e hoʻēmi ai i ua polokalamu nei a me kā ia polokalamu hana. He aha lā hoʻi hā ka mea e ʻōlelo ana ke Kula Nui i ka hana ʻana pēlā? I kēia wā o ka nui pilikia i pili i ka hoʻokae ʻili a me ka hui Black Lives Matter, he waiwai nō hoʻi ka polokalamu Ethnic Studies a me ke kula Social Sciences i mea e hoʻonaʻauao ai i ka poʻe haumāna ma ʻō a i ʻaneʻi. I ka hoʻēmi ʻana aku i ua polokalamu nei e hōʻike aku ai ke Kula Nui i kā lākou hoʻomakakoho ʻole ʻana i ke aloha i nā poʻe a pau ma ka honua nei ma ke kula nui hoʻi. ʻAʻole loa kēia ʻo ka wā e hana ai pēlā.
He waiwai nō hoʻi kēia nalu ʻana o kākou a pau i kēia mau manaʻo no kākou iho. Inā he haumāna nō ʻoe ma ke Kula Nui, he pono nō ka nīele ʻana aku i kahi e hoʻonohonoho ʻia ana ka moʻohelu kālā o ke Kula Nui no ka mea ʻo kā kākou Kula Nui kēia. E hāpai mai i mau leo kākoʻo i ka mālama mau ʻia ʻana o ua mau polokalamu nei o kāpae ʻia auaneʻi!
E makaʻala mai!
© Kamalei Marrotte 2020
na Kamalei Marrotte