Ka Ulu Hoi

I ʻike ʻia nō ka nohona o ke kanaka i ka mālama ʻia o ka wai. ʻO ka wai, ʻo ia ke kēpau e pili paʻa ai nā mea a pau o ka honua kekahi i kekahi. I wai e hui ai nā moku, i wai nō e ola ai nā lālā a pau o ke kumu honua. Ola nā mea a pau i ka wai. He wai ko lalo a he wai ko luna. He wai e inu ai a he wai e inu ʻole ai. Ua hemahema a ke hemahema mau nei ka wai inu i ka mālama pono ʻole ʻia e ke kanaka o kēia nohona haole. ʻO nā loina mālama wai o kēlā lāhui me kēia lāhui, ua ʻokoʻa. Ua ʻokoʻa i kahi e noho ai lākou a ua ʻokoʻa pū i ke kuanaʻike. Inā i ʻike ʻia ka wai he akua e ola ai nā mea ola a pau, ʻokoʻa kona mālama ʻia. Inā i ʻike ʻia ka wai he kumu e kāohi ʻia e loaʻa ai ke kālā a me ka mana, ʻokoʻa kona mālama ʻia.

I kēia lā, ke ahuwale mai nei ka mālama pono ʻole ʻia o ka wai e ka mokuʻāina a me ka Pūʻali Kaua Moana. Ke puka aʻe nei ke kakalina mai loko mai o nā waihona kakalina a ka Pūʻali Kaua Moana o ʻAmelika, a kulu hewa i loko o ka waihona wai o Hālawa, Oʻahu. Ke komo ala kēlā kakalina i ka wai inu o nā hale mai Moanalua ā hiki aku i Maunalua. ʻAʻole ia ʻo ka maka mua o kēia ʻano hana hoʻohaumia a ka Pūʻali Kaua Moana, eia naʻe, ke hemahema mai nā haole, nā pūʻali koa, a me nā malihini, ʻakahi a ʻike ʻia “he pilikia nui.” Namunamu ka Hawaiʻi, ʻaʻole ʻekemu. Namunamu ka haole, mokuāhana nā aupuni mokuʻāina a pekelala. Hoʻāʻo maila ka Pūʻali Kaua Moana e hūnā i ka pilikia a ua hoʻi akula ka ʻino a ʻai i kona kahu. Manaʻolana au e lilo ana kēia hihia ʻo ia ke keʻehina nui e kīpeku ʻia ai a e hoʻokuke ʻia ai ka pūʻali koa mai Hawaiʻi aku.

I nā lā i hala iho nei, ua kīpehi ʻino ʻia ʻo Hawaiʻi i ka ua ā hālana kūpono ʻole. Hālana i ke aha? Hālana i ke kanaka. ʻAʻole ka ua nui wale nō ʻo ke kumu, ua hālana hoʻi i ka mālama pono ʻole ʻana a ke kanaka. ʻO ka hopena ia o ke kimeki a me nā paipū wai. Hoʻāʻo ka haole e kāohi i ka wai a ʻaʻole hiki. ʻO ke kūlana maoli o ka honua, na ka ʻāina e omo i ka wai a alakaʻi i kahi kūpono. Ke uhi ʻia ka ʻāina i ke kimeki, e hālana hewa ana nō ka wai. Ke hemahema ka mālama ʻana i nā kumu wai o ka honua, hemahema pū nō ka nohona o kānaka. E paio no ka pono o ka wai.

​© Kaʻula Kauikeaokea Krug 2022