Ka Ulu Hoi

Aia i ke kuahiwi kū kilakila ʻo Haleakalā, i ka hulina hikina o ka mokupuni ʻo Maui, aia nō kahi kahawai e ʻauana ana ma waena o ke ahupuaʻa ʻo Keʻanae. Ke hoʻomanaʻo nei au i ia ahupuaʻa aʻu i kamaʻāina loa ai i koʻu wā liʻiliʻi. He wahi nō hoʻi kēia e holoholo ai māua ʻo koʻu ʻohana i kēia mau lā. ʻAʻole kēia he ʻāina nui. Ma muli o kona liʻiliʻi, hele mākou a kamaʻāina i kēia ahupuaʻa holoʻokoʻa. Eia kekahi mau haliʻa aloha oʻu no kēia ahupuaʻa.

Heleleʻi ka ua Lanihaʻahaʻa mai ka lani mai. I ka piha ʻana o ke awāwa momona i ka wai, e hānai ʻia ana nā mea ola a pau mai uka a ke kai. He mea kupaianaha kēia ʻuluʻulu laʻa ʻana o ka ua, e hānai ana i ke kahawai, nā lāʻau, a me nā kānaka o kēia ahupuaʻa. ʻO Palauhulu ka inoa o ia kahawai kamahaʻo e kahe ana ma ka ulu lāʻau paʻapū i kahi noho o nā puaʻa. I koʻu wā liʻiliʻi ʻo ia kahi e hahai ai mākou no ka hopu ʻana i ka puaʻa nui e hānai ai i koʻu ʻohana no nā pule e hiki mai ana. I ko mākou hahai ʻana a loaʻa he ʻelua mau puaʻa wale nō, ua lawa nā puaʻa e hānai ai iā mākou. Ma hope o ka hahai ʻana ua hoʻomaʻemaʻe mākou i ua kahawai nei.

Hiolo ka wai a komo i kekahi luawai ma lalo o ka uapo kahiko. I ka wā e piha nui ai ka luawai, hiki ke lele mai ka uapo i loko o ke kiʻowai i lalo. Ma kahi o ka iwakālua kapuaʻi ka nuʻu mai luna mai o ka uapo a i ka wai ma lalo. E kipa pinepine aku mākou i kēia luawai i koʻu wā kamaliʻi. Leʻaleʻa a waiwai nā mea a ko mākou tūtū wahine i aʻo mai ai e pili ana i ua ʻāina lā. Ua kilo mākou i ka wai, ka lani, a me ka makani. Nānā ʻia ka lele ʻana mai o nā ʻōpae ma kaʻe o ua luawai nei. I ke kilo ʻana i kēia mau hiʻohiʻona o ka ʻāina, hiki ke ʻike i ka wā mua a me ka wā hope o kēia ahupuaʻa. ʻO ka mea nui o kona aʻo ʻana mai i kēia mau mea, i mea e hele ai mākou a kamaʻāina i ke ahupuaʻa ʻo Keʻanae. Wahi a kuʻu tūtū wahine, i ka wā kahiko he puʻuhonua ka luawai no nā kānaka e noho ma laila. Ma hope o ka ʻau ʻana i ka wai kamahaʻo, hele nō a mālie ke kanaka e like me nā mouo i ke kūʻono ʻo Nuaʻailua. E mau ana ka wai a hiki i ka papa loʻi e noho ana i ka ʻanemoku. I ka hōʻea ʻana o ka wai mai uka mai, e ʻauana aku ma waena o ia loʻi. Nui nā kalo ʻē aʻe e kupu wale ana ma kēia mau ʻāina pulu. Kakaʻikahi nā ʻohana e mālama i kēia mau loʻi.

Nui ke aloha e hū mai ke noʻonoʻo e pili ana i ko kākou mau ʻāina. ʻO ka mea nui o ka hanohano ʻana o kēia mau wahi, na lākou nō i hānai mai, a hoʻoulu mai i ko kākou mau ʻano ponoʻī. E hoʻi hou kākou i kēia mau piko o ka lāhui e hoʻomanaʻo mai ana i nā mea kupaianaha o ka ʻāina.

© Hakualokualapa Bolacito 2021

na Hakualokualapa Bolacito